سیر تحول اندیشه اجتماعی وتاثیرآن در روندشکل گیری آثارچاپ سنگی دوران ناصری

در دوران سلطنت 50 ساله(1264-1313 ه.ق( ناصرالدین شاه ایران برای اولین بار به صورت جدی با غرب مواجه می شود و تحولات زیادی در راستای مدرن شدن شیوه حکومتی درکشور ودر بین توده مردم رخ می دهد. حضور روشنفکران آزادی خواه که اندیشه اصلاح طلبی حاصل مبارزات سیاسی آنها بوده علاوه برنقادی وضع موجود به طراحی وضع مطلوب خودنیز پرداخته اند،آنها باترویج وتفهیم فکراندیشه اجتماعی و فرهنگی جدید در ذهنیت دستگاه حاکم ،عناصر حاکمیت را به انجام اصلاحات سیاسی ترغیب نمایند و هنرمند غرب دیده ای چون ابوالحسن غفاری (صنیع الملک)که چاپ سنگی، گراور و باسمه های زیادی را ازغرب با خودبه ایران آورد وتحت تاثیراین-افکار اولین روزنامه مصوّر ایرانی تحت عنوان "دولت علیّه ایران" را منتشر کرد. و همگام با جریان روشنفکری که رو به جریان توده (طبقه متوسط غربی )کرده اند پیش می رود و در این زمان به خوبی می توان حضور تفکر اومانیسمی را در این دوره از هنر قاجار مشاهده نمود. پرسش ما, در این تحقیق به طورکل به بررسی این نکته می پردازد که شکل-گیری جریان روشنفکری با رویکردی انتقادی نسبت به نقاشی و هنر چاپ به عنوان ابزاری تاثیر گذار می توا ند منجر به تکثیر ایده میان عامه مردم شود و به عنوان عنصری توده ای وکاربردی تر به کار رود و دراین راستا هنر از حالتی منزوی و در خدمت طبقه خاص، به عنصری تاثیرگذار تبدیل شود. دراین تحقیق از روش تاریخی،توصیفی از توع تحلیلی بهره گرفته شده است و به کمک آن در این راستا به اهداف جزئی تری از قبیل نحوه ورود مفاهیم نوین به هنر قاجار، رواج تفکر اومانیسمی غربی در این دوره، عوامل شکل گیری انقلاب مشروطه، تاثیرعناصری چون -عکاسی در هنرچاپ با رویکرد ویژه ای به آثارصنیع الملک پرداخته خواهدشد. ودرنهایت به این مهم پی خواهیم برد که جریان روشنفکری در بستر اجتماعی، آنچنان تاثیری گذاشت که مثلا شعر مضامین پیشین خود را رها کرده و به نگاه واقع گرایانه و اجتماعی روی آورد. تا حدی که گاه حتی بزرگترین روشنفکران اجتماعی همان شاعران به حساب می آمدند. هنر در این دوران رفته رفته داشت از سلطه ی دربار بیرون می آمد. شاعران مردمی همچون عارف قزوینی و میرزاده عشقی در حال ظهور بودند. بررسی تک تک این عوامل در طول تحقیق ما را در به نتیجه رسیدن هدف تحقیق یاری خواهد کرد و انکارناپذیری تاثیرات روشنفکری در جریان هنری بر ما آشکار خواهد شد. بخصوص در کار صنیع الملک که تقریبا در دل آن وضعیت، نقش تاثیر گذاری داشته و با جریان روشنفکری گره خورده بود.